Tolo Makowski - 'Steeds hogere golven...'

Witold Artur Wladyslaw Saryusz Makowski is in 1912 in St. Petersburg geboren. Hij is reserve Cavalerie officier bij het 22e Ulanen Regiment te Brody van 1932 tot 1939. Tegelijkertijd studeert hij van 1934 tot 1938 economie te Warschau.

Vanaf 1939 is Tolo Pools diplomaat en vice-Consul in Amsterdam. Hij verzamelt voor de Britten informatie over een Duitse invasie in Engeland. Als hij moet vluchten probeert hij vanuit Katwijk in een kano naar Engeland te gaan, maar dat mislukt. Tolo beschrijft zijn poging als volgt:

'Katwijk in de nacht van 18 op 19 april 1941: verzetskameraad Pim van Doorn en ik besluiten het erop te wagen. Het weer lijkt goed genoeg voor de overtocht. We bereiken de zee met onze opvouwbare kano via het tunneltje onder het Zeehospitium. Onopgemerkt door de intensief patrouillerende Duitse kustwacht peddelen we door de branding naar dan nog rustig vaarwater.

Maar als er een harde wind opsteekt maakt onze kano door de steeds hoger wordende golven snel water. We zijn met ons vaartuigje niet opgewassen tegen het natuurgeweld en dreigen door de golven te worden verzwolgen als boven ons opeens de boeg van een schip uittorent. Het is de Katwijkse vissersboot Sakina. De bemanning haalt ons aan boord en zet ons achter de Duitse wachtposten bij IJmuiden weer aan land. Aan de moed en daadkracht van de bemanning hebben we ons leven te danken.'

Bij een tweede poging, te voet en per trein via België en Frankrijk, neemt de Franse politie hem gevangen, maar hij weet met vijf Nederlandse studenten te ontsnappen uit het fort Chapoly. Terug in Nederland arresteert de Gestapo hem. Na een verblijf in de gevangenis van Scheveningen (het 'Oranjehotel') wordt hij overgebracht naar kamp Amersfoort, maar in augustus 1942 'als door een wonder' vrijgelaten.

Na de bevrijding van Zuid-Nederland gaat Tolo naar Schotland. Daar wordt hij Pools ritmeester bij het Britse leger.

In dit museum is zijn uniform te zien. Aan de muur hangen zijn onderscheidingen, v.l.n.r.
* Krzyz Zaslugi (Pools Kruis van Verdienste)
* Medal Wojska (Polish Army Active Services)
* Croix du Combattant Volontaire (1939-1945) (Kruis voor Oorlogsvrijwilliger 1939-1945, Frankrijk)
* Croix du Combattant (Soldatenkruis, Frankrijk)
* 1939-1945 Star, Services in Operations (GB)
* French and German Star, Operation Services 6 juni 1944 - 8 mei 1945 (GB)
* Defence Medal, 3 september 1939 - 8 mei 1945 (GB)
* War Medal 1939-1945 (GB)
* Verzetsherdenkingskruis (1981)